Çocuklarda Yanık

YANIKLAR

Derinin herhangi bir nedenle yanması, çocuk hayatı için büyük bir tehlikedir. Yanık tehlikeli bir şekilde, geniş bir yüzeyi kaplıyorsa, sonuç ölüm olabilir. Yanık, bebeklerde ve çocuklarda kaza sonucu olan arızaların en çok görülenidir. Bu yaş grubunda, kaza ile olan ölüm nedenlerinde yanıklar, ikinci sırayı alır. Ağır yanıklarda, ölüm oranı çok yüksektir. Ağır yanıklı çocuklar, hayatta kalsalar bile ruhsal gelişmeyi etkileyen, kalıcı şekil bozuklukları ve sakatlıklara maruz kalırlar.

Birçok yanık sebepleri vardır. Alev yanıkları, sıcak sıvı, elektrik arkları, sıcak sobalar, sıcak buhar ve kimyasal maddeler yanıkları gibi.

Hayatı etkileyen ve yanık sonu oluşan kalıcı arızalar, yanığın şiddetine, derecesine ve yaygınlığına bağlıdır.

Üç gruba ayrılır:

1- Birinci derece yanıklar yüzeyseldir. Derinin sadece dış kısmı etkilidir. Deri kızarık görülür. Daha sonrada hafif kabuklanır. Bunlara en önemli örnek, güneş yanıklarıdır. Sadece ağrılıdır. Deri iltihaplanmaz ve direnci tamdır. Sıcaklığı az sularda birinci derecede hafif yanıklar olabilir. Bunlar güneş yanığından daha az bir yer tutar. Hafif pomatlarla kısa zamanda tedavi olur.

2- İkinci derece yanıklar, sıcak sular ve alev ısısıyla kısa süre etkilenmeyle meydana gelirler. Deri nemli ve kırmızı beneklidir. Hafif kabarıklar (büller) gösterir. Orta derecede ağrılıdır. Derinin yüzeysel örtüsü (epitel) yıkıma uğrar. Yalnız cilt altında ter ve yağ bezleri, kıl kökleri sağlam kalır. Yanık kabukları üç dört haftada kalkar. Deride yenilenme olur.

Derinin yumuşaklığı ve esnekliği azalır. Dış tabakası ince ve parlak kalan derinin tüm kalınlığı fazlalaşmıştır. Buna, yanık netbesi denir.

3- Üçüncü derece yanıklar çoğunlukla alev, elektrik, kızgın katı maddeler ve çok sıcak sıvıların etkisiyle meydana gelirler. Yanık alanı genellikle ağrısızdır. Deri kuru, beyaz veya gridir. Derinin bütün tabakaları etkilenmiştir. İki üç haftada -iyi bakılan üçüncü derecedeki yanıkların bir netbeye dönüşür.

Yanıklar, düzelse bile, deri altı adaleleri etkilenir ve harap olursa, şekil bozuklukları daha belirgin olur.

İleri derecedeki yanıklar, böbrekteki süzmeyi (filtrasyon) bozar. Yanık ne kadar derin olursa, idrar çıkartmada o derece gecikir.

Yanıklar böbrekleri bozduğu gibi kalp ve damar sistemini de ters yönde etkiler.

1- Taze yanıkların üstüne hemen soğuk su dökmelidir. Çünkü sıcaklığın hemen giderilmesinde etkili olur.

2- Çocuğun üzerindeki çamaşırlar çıkartılır. Bir kahve fincanı suya bir kahve kaşığı karbonat konarak hazırlanmış solüsyona batırılmış gazlı bezle, yanık üzeri iyice korumaya alınır. Doktor tarafından daha önceden verilmiş yanık merhemleri de kullanılır.

3-  Çocuk yatağına yatırılır, üzeri örtülür, bol maden suyu ve meyva suyu içirilir.

4- Yanığa mümkün olduğu kadar el sürülmemelidir ve akut (hat) dönemi geçmiş ise, doktor gelinceye kadar beklenmelidir.

5- Hastaya sulu ve proteini bol gıdalar verilmelidir.

6- Eğer çocukta difteri, tetonoz, boğmaca aşısı yok ise, derhâl bir tetanoz aşısı yapılmalıdır veya aşı tazelenmelidir.