Gebelikte Hormonal Değişiklikler

GEBELİK VE ENDOKRİNOLOJİ
Bu bölümde şeker hastalığı, tiroit hastalıkları, hipofiz ve böbreküstü bezi hastalıkları gibi çeşitli hormonal (endokrinolojik) hastalıkların gebelikle ilişkisinden bahsedilecektir.
GEBELİKTE NORMAL HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER
Gebelik sırasında, diğer birçok sistemde olduğu gibi, hormonal sis-temde de bazı değişiklikler meydana gelir. Anne, plasenta ve fetüste gebelik dönemine göre farklılık gösteren hormonal değişiklikler meydana gelir. Gebelik esnasında oluşan belirti ve bulgular ile metabolik-hormonal tetkik sonuçlarının sağlıklı değerlendirilebilmesi için bunların bilinmesinde yarar vardır. Gebelikte oluşan bu değişikliklerden bazıları şunlardır:
Gebelikte hipofiz bezi ve tiroit bezi gibi iç salgı bezlerinin boyutlarında anlamlı düzeyde artış olabilir. Hipofizin büyümesi özellikle prolaktin salgılayan hücrelerin artmasına bağlıdır.

 
Gebelikte prolaktin hormonu, gebelik dönemine göre değişen düzeylerde artış gösterir. Prolaktin hormonu göğüsleri süt salgılanmasını hazırlar ve doğumdan sonra süt salgılamasını sağlar.
Gebelikte insüline duyarlılık azalır ve diabetojenik (şeker hastalığına yatkınlık) bir ortam oluşur. Bunun mekanizması tam bilinmemekle birlikte, plasentadan salgılanan bazı hormonların (plasental laktojen gibi) rolü vardır. Önceden şeker hastalığı olanlarda gebelikte insülin ihtiyacı artar, însülin direnci özellikle gebeliğin son 3 ayında belirgin olur ve doğumdan sonra hızla düzelir.
Gebelikte tiroit fonksiyonlarırında değişiklikler meydana gelir. Gebelikte artan HCG hormonu zayıf şekilde tiroit uyarıcı hormon (TSH) etkisi oluşturur, bu yolla T4 artar ve TSH düşer. HCGnin bu etkisi özellikle ilk 3 ayda belirgindir. Gebelikte tiroit hormon düzeyleri %50’ler dolayında artabilir. Ancak, artış total hormon düzeylerinde olup, serbest tiroit hormon düzeyi artmaz. Tiroit total hormon düzeyindeki artış TBG (tiroksin bağlayıcı globulinyin gebelikte artmasına bağlıdır. Böbreklerden atılımın artması ve gelişmekte olan fetüsün kullanması nedeniyle gebelikte plazma iyod düzeyi azalır. Önceden tiroit hormonu kullanmakta olanlarda gebelikte tiroit hormon ihtiyacı artar.
Gebelikte plazma volüm (miktar) değişiklikleri olur. Gebelikte plasental vazopressinaz aktivitesi artar ve buna bağlı aşırı idrar çıkarma (gestas-yonel diabetes insipidus) görülebilir.
Gebelikte kortizol bağlayıcı globulin düzeyi artar. Buna bağlı olarak serum kortizol düzeyi yükselir. Gebelikte kann cildinde strialar oluşabilir. Ancak, gebelikte kortizolün normal diurnal ritmi bozulmaz ve deksametazonla baskılanabilme özelliği korunmuştur..