İnme

İnme
Beyin atardamarlarındaki tıkanıklıkların neden olduğu iskemik inmeler genellikle kan pıhtısından kaynaklanır ve ABD’de görülen inmelerin yaklaşık yüzde 80’inden sorumludur. Beyindeki kan damarları çatladığında ve çevre dokulara kan doldurduğunda meydana gelen hemorojik inmeler de geri kalan vakalardan sorumludur. Transient iskemik atak (TIA) isminden anlaşılacağı gibi kalıcı hasara yol açmaz, genellikle gelecekteki tam inmelerin habercisidir. TIA geçiren her üç kişiden yaklaşık biri sonunda daha ciddi ve sakat bırakıcı bir inme geçirecektir.
İnme, ABD’de kalp hastalığı ve kanserin ardından üç numaralı önde gelen ölüm nedenidir. ABD’li kadınlarda her yıl meydana gelen 373.000’i aşkın inme vakasından yaklaşık 100.000’i ölümcüldür. Her iki cins için de inme geçirme riski eşit olsa da kadınların inme nedeniyle ölme olasılığı aynı yaştaki erkeklere göre daha fazladır. İnmeye bağlı ölümlerin yüzde 60’ından fazlası kadınların başına gelmektedir.

 
Bütün olarak ele alındığında gözlemsel araştırmalar önceden inme öyküsü bulunmayan kadınlarda menopoz hormonu kullanı­mıyla bağlantılı inme riskinde ufak bir artışı gösteriyor. Hemşire Sağlığı Araştırması dahil dokuz kohort araştırmanın sonuçlarının ortalamasının alındığı bir analizde, toplam inmede yüzde 12’lik, iskemik inmede yüzde 20’lik ılımlı ancak istatistiki açıdan önemlirisk artışları bildirildi.Öte yandan tek tek araştırmalar içinde ve arasında bulgularda bazı değişkenlikler var. Örneğin, Hemşire Sağlığı Araştırması’nda hormon tedavisi total inme riski ya da inmeye bağlı ölüm riskine ilişkin öngörü vermedi. Daha yakından incelendiğinde, östrojen artı progestojen alan kadınların inme riski yüzde 45 artmışken, sadece östrojen alan kadınların riski önemli oranda artmamıştı. Yine de inme riski oral konjuge equine östrojen dozunun artmasıyla (bir progestojen alınıp alınmadığından bağımsız olarak) in­me riski armıştı; öte yandan günde 0,3 miligram (düşük dozda) alan kadınların hiç östrojen almayan kadınlara kıyasla inme geçir­me riski yüzde 46 daha azdı ve günde 0,625 miligram (standart doz) alan kadınların ya da günde 1,25 miligram ya da daha fazla (yüksek doz) alan kadınların inme riski sırasıyla yüzde 35 ve yüz­de 63 oranında daha yüksekti. Ayrıca, inme alt tipleri üzerinde odaklanıldığında hormon tedavisi toplamda iskemik inme riskinde yüzde 26 oranında bir artışla ilişkilendirilirken hemorajik inme ile bağlantılı değildi.
Diğer gözlemsel araştırmalarda hormon tedavisiyle inme riskinin arttığı görülmedi ve birkaçında riskin azaldığı bile görüldü. Hormon tedavisi ile inme arasındaki ilişkinin, kalp hastalığında olduğu gibi yaşa ve menopozdan sonra geçen zamana bağlı olup olmadığı da açıldığa kavuşmuş değil.
WHI’da östrojen artı progestin verilen kadınların inme geçir­me olasılığı plasebo verilen kadınlara göre yüzde 31 daha fazlaydı; riskteki bu artış tüm yaş gruplarında gözlemlendi (Şekil 4.1). Mutlak rakamlar çerçevesinde östrojen artı progestin alan her 10.000 kadında her yıl 31 inme vakası görülürken, hormon alma yanlarda 24 inme görüldü. Sadece östrojen tedavisi inme riskinin daha fazla olmasıyla ilişkilendirildi, ama artan risk 60 yaş ve üstü katılımcılarla sınırlıydı (Şekil 4.2). Aslında 50’li yaşlarındaki kadınlarda çok az inme vakası görüldü. İnme alt tiplerine odaklanıl­dığında östrojen artı progestin iskemik inme riskini yüzde 44 artırdı, ama hemorojik inme riski üzerinde bir etkisi olmadı. Sadece östrojen için de sonuçlar benzer çıktı.
İnme riski yüksek kadınlarda hormon tedavisinin etkisi nedir?
İki büyük çaplı deney bu soruya eğildi. Katılımcıları, önceki koro 110, ner kalp hastalıkları nedeniyle inme riski yüksek kadınlardan oluşan HERS’te, östrojen artı progestin tedavisi daha yüksek inme ve TLA riskiyle ilişkilendirildi, ama bu ilişki istatistiksel olarak önemli değildi (yani rastlantı ihtimali dışlanamıyordu). İskemik inme öyküsü olan 664 kadının yaklaşık üç yıl takip edildiği Kadınlar İnme İçin Östrojen deneyinde (WEST) sadece östrojen (oral estradiol, günde 1 miligram) tedavisine alınan katılımcıların ölümcül inme geçirme olasılığı plasebo verilen kadınların yaklaşık üç katıydı. Östrojen tedavisi ölümcül olmayan inmenin tekrarla­masına ilişkin öngörü sağlamadı, ama östrojen grubunda meydana gelen ölümcül olmayan inme vakaları plasebo grubundakilere kıyasla daha fazla sakat bırakıcıydı.Sağlıklı, yeni menopoza girmiş kadınlar hormon tedavisiyle birlik­te iskemik inme riskinde ufak ama gerçek bir artış olabileceğinin farkında olmalıdır. İnme veya TIA öyküsü olan kadınlar, inme tekrarlaması riskinin artması nedeniyle progestojenle ya da pro­gestojen olmadan östrojen almamalıdır.