Kızamıkcık (Rubella)

KIZAMIKÇIK (RUBELLA)
Çocuklarda ve erişkinlerde hafif seyirli bir enfeksiyona neden olan (togavirus ailesinden rubivirus ile oluşan) kızamıkçık gebelerde çok ciddi seyirli konjenital kızamıkçık hastalığına neden olmaktadır.
Bulaşma nasıl olur?

Bulaşma enfeksiyonu, geçirenlerle (genellikle kendi çocuklarıyla) uzun süreli yakın temas sonrası olur.
Kızamıkçık seropozitifliği (kanda antikor pozitifliği) ne oranda görülür?
Aşısız toplumlarda kızamıkçık seropozitifliği %80-95 oranındadır.
Ülkemizde durum nedir?
Ülkemizde gebelerde kızamıkçık IgG %65-90 pozitif bulunmuştur; rubella IgM %3,2 oranında pozitif saptanmıştır.
Fetüse ne gibi etkileri vardır?
Konjenital rubella hala önemli bir sorundur. Gestasyonun (gebeli-ğin) ilk iki ayında gelişen fetal kızamıkçık enfeksiyonu teratogenez (fetüste ciddi problemler) veya düşük ile sonuçlanmaktadır. Birinci trimestirden (ilk üç ay) sonra geçirilen enfeksiyon ise yaygın hastalık nedenidir.

Kızamıkçığın fetüse bulaşma ihtimali nedir?

Kızamıkçığın fetüse bulaşması gebeliğin ilk trimestirinde (ilk üç ay) %90, 13-16 haftada %50’dir; 16. haftadan sonra bulaşma oranı azalır (%35); 36. gebelik haftası sonrasında bulaşma oranı tekrar artar (%90).

Kızamıkçıkta ne gibi şikayet ve bulgular vardır?

Düşük düzey ateş, konjuktivit, nezle, boğaz ağrısı, bazen öksürük, kırgınlık ve başağrısı ile başlar. Yüzden başlayıp gövdeye yayılan makülopapüler döküntü, özelikle suboksipital, postauriküler ve servikal olmak üzere yaygın hassas lenfadenopati (boyundaki lenf bezlerinde şişme) ve eklem ağrıları ile seyreder. Asemptomatik seyredebilir sessiz (%25-50).
Gebelik hastalık seyri üzerine olumsuz etki yapmaz.
Fetüsü nasıl etkiler?
Gebeliğin ilk haftasında enfekte olan gebelerin %36’sı normal canlı doğum yapar; %39’unda düşük veya ölü doğum, %25 ciddi konjenital anomalili (doğuştan şekil bozukluğu) çocuk doğurur.
Gebeliğin ilk dört haftasında kızamıkçık geçirenlerde fetüste %61,
5- 8 haftada %26,
9-12 haftada %8 konjenital defekt gelişir.
13- 16 hafta arasında enfekte olanların %50’sinde izole işitme kaybı gelişebilir.
17. haftadan sonra önemli bir sekele neden olmaz.
Yenidoğanda hangi bulgular görülür?

Konjenital kızamıkçıkta en sık görülen üçlü bulgu katarakt, kalp anomalileri ve sağırlıktır. Yenidoğan enfeksiyonlarının büyük kısmı (%68) subklinik (hafif) seyirlidir. Klinikte trombositopenik purpuraya (trombosit düşüklüğü) bağlı olarak gelişen kırmızı mor lekeler, katarakt, kardiyak lezyonlar ve hepatosplenomegali (karaciğer ve dalakta büyüme) saptanır. Pnömoni (zatürre), metafizyal radyolusens artışı ve fontanel bombeliği (bıngıldakta şişme ve kabarma) ile semptom veren merkezi sinir sistemi tutulumu da saptanabilir. Süt çocukluğunun ileri dönemlerinde işitme bozuklukları ve mental retardasyon (zeka geriliği) belirgin hale gelir. Konjenital kızamıkçıklı çocuklar virusu uzun süre taşıyıp salar.
Tanısı nasıl konur?
Anneye yapılan kan tahlili ile konur.
Kızamıkçık şüphesinde annede serolojik metotlarla (ELÎSA, floresan antikor tekniği veya hemaglütinasyon inhibisyon) IgM ve IgG araştırılır; tanıda en sık ELÎSA kullanılır. ÎgM döküntü başlangıcında düşüktür, 5^10 gün sonra belirgin yükselir. ÎgM pozitif olgularda klinik bulgular varlığında akut enfeksiyon tanısı konur. ÎgM yalancı pozitiflikleri olabihnektedir. Klinik bulgular yoksa îgG titre artışıyla daha iyisi îgG avidite testiyle tanı konur. ÎgM pozitif ama ÎgG avidite testi yüksek bulunursa hastalığın en az 3 ay önce bulaşmış olduğuna karar verilir.
Fetüste tanı nasıl konur?
Fetüste tanı amniyon sıvısında virüs nükleik asiti PZR ile amplifîye edilerek konur. Klinik örneklerde virüsün üretilmesi de mümkündür, ama ülkemizde virüs kültür sistemleri tanı amacıyla kullanıma sokulamamıştır.

Tedavi nasıl yapılır?

Tedavi semptomatiktir ve en iyi ve etkin tedavi korunmayı sağlayabilmektir.
Gebelik ne zaman sonlandırılır?
Gebeliğin ilk 12 haftasında kızamıkçık geçiren gebelerde gebelik sonlandırılır.
12-16 haftalık dönemde prenatal tam uygulanıp fetüsün enfekte olduğu kanıtlanırsa gebelik sonlandırılabilir.

16 haftadan sonra fetüsün ciddi zarar görme riski düşüktür.
Korunma nasıl olmalıdır?
Gebeler kızamıkçık açısından serolojik olarak taranır. Hastalığı geçirmeyen, daha önce aşı olmayanlar doğurganlık çağı öncesi aşılanmalıdır. Ülkemizde son yıllara kadar rubella aşısı rutinde olmadığından genç kızların aşılanmalannın sağlanması önemlidir. Aşı olanlar üç ay gebe kalmamalıdır (son öneriler 28 gün).
Enfekte yenidoğanlar virusu aylarca etrafa saçtıklarından izolasyon önlemlerine özenle uyulmalıdır.