Malarya (Sıtma)
Malarya (Sıtma)
Gebelikte sıtma ciddi sonuçlar doğurur mu?
Sıtma gebelikte (özellikle ilk gebelikte) yüksek parazitemiye ve daha ağır bir klinik tabloya neden olur ve annede belirgin anemi, artmış ciddi hastalık riski ve ölüme neden olabilir.
Gebelerde malarya parazitemi oranı özellikle ikinci timestirde (3-6 aylık dönemde) daha yüksektir.
Gebelerde hipoglisemi (şeker düşüklüğü) ve solunum yolu komplikasyonları (pulmoner ödem, akut solunum “distrres” sendromu) daha sıktır.
Sıtma ile birlikte HIV varlığı perinatal sonuçları daha da kötüleştirir.
Trofoblastik hücrelere parazitin aderensi sonrası başlayan inflarnasyon plasentada nekrozlara neden olur.
Sonuçta sıtma geçiren gebelerin bebeklerinde uterus içi gelişme geriliği ve erken doğum ve düşük doğum ağırlığı görülebilmektedir.
Konjenital malarya (anneden bebeğe geçiş) ne sıklıkla görülür?
Konjenital malarya bağışık olan gebelerde %03, olmayanlarda %7.4 oranında görülmektedir.
Bağışık olmayan anne sıtma olursa ne gibi komplikasyonlar beklenmelidir?
Özellikle bağışık olmayanlann sıtma geçirmesi durumunda spon-tan düşükler, fetal gelişme gecikmesi, düşük doğum ağırlıklı bebek, perinatal ölüm ve konjenital enfeksiyon (P.vivax ve P fakiparurrida daha sık) söz konusudur.
Endemik ülkelerde sıtmanın görüldüğü dönemlerde anne mortalitesi anlamlı orada yükselmektedir.
Sıtma tanısı nasıl konur?
Mikroskopta kanın incelenmesi ile konur.
İnce ve kalın damla yaymaların Giemsa ile boyanması ve tecrübeli kişilerce incelenmesi ile tanı kolayca konabilir.
Yaymalar özellikle örneklik sıtma nöbeti başlangıcında üşüme titreme döneminde yapılmalıdır.
Yeni tanı testleri arasında immunokromatografik temelli antijen testi ve PZR ile nükleik asit amplifikasyonu toplu taramalar için ümit vericidir.
Sıtmanın yaygın olduğu bölgelere seyahat edecek olan gebelere ne önerilir?
Endemik alana seyahat edecek gebeler mümkünse seyahatlerini doğum sonrasına ertelemelidir.
Seyahat zorunluysa sıtmadan korunma önlemlerine (sivrisinekten korunma: permetrinli cibinlik, kapalı elbiseler giyme; vektör uzaklaştırıcı (repellent) uygulama vb) dikkat etmelidir.
Gebeliğin ilk 4 ayında khrokin Önerilir. Sulfadoksin – primetamin kombinasyonu da önerilmektedir.
Sıtma tedavisi nasıl yapılır?
Tedavide sıtmada etkili ilaçlar kullanılır.
Tedavide klorokin kullanılır.
Klorokine dirençli bir bölgede edinilen sıtmada kinin+klindamisin uygulanır. Anemisinin de değişik ülkelerde kullanılmaktadır.
Çok ilaca dirençli bölgede edinilen sıtmada amodiaküin tek başına veya sulfadoksin-primetamin ile kombine edilerek kullanılır.