Meme Kanseri ve Meme Kanserinin GeliÅŸimi
Meme Kanseri
Koroner kalp hastalığı ABD’li kadınlar arasında meme kanserinin altı katı ölüme neden oluyor, ama kadınların en çok korktuÄŸu meÂme kanseridir.Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanser; kadınlarÂda görülen her üç kanserden biri meme kanseridir. AkciÄŸer kanÂseri hariç diÄŸer tüm kanser türlerinden daha fazla kadını öldürÂmesine raÄŸmen, iyi haber erken teÅŸhis ya da daha etkili tedaviler sayesinde meme kanserinden ölen kadınların sayısının son onyıl-larda giderek azaldığıdır. Meme kanseri erken safhalarında genelÂlikle sessizdirdoktora gitmeye neden olacak bariz uyarıcı iÅŸaretÂler vermez. Ancak geçmiÅŸ yıllarda gözden kaçırılabilen erken safÂhadaki kanserler artık mamografı sayesinde saptanabilmektedir. Göğüsteki tümörler genellikle yavaÅŸ büyür; bu nedenle bir yumÂru gibi hissedilecek düzeyde büyüyene kadar, büyümeye baÅŸÂlaması üzerinden on yıl geçmiÅŸ olabilir. Ulusal istatistilder meme kanserinin hâlâ lokalize olduÄŸu bir aÅŸamada tespit edildiÄŸi takdirÂde beÅŸ yıl hayatta kalma oranının yüzde 96 olduÄŸunu gösteriÂyor.1940’lardaki yüzde 72’lik orana göre büyük bir geliÅŸme. YiÂne de erken teÅŸhis edilse bile tedavinin çok sıkı gerelderi, göğsü kaybetme olasılığı ve beden imajı ile kanserin tekrarlamasına iliÅŸÂirin endiÅŸeler, meme kanserine yakalanfp da hayatta kalanlar için son derece travmatik olabilir.
Meme Kanseri Nasıl Gelişir?
Hormon tedavisi ve meme kanseri arasındaki iliÅŸkiye bakmadan önce göğsün anatomisini ve meme kanserinin nasıl geliÅŸtiÄŸini teÂmel olarak anlamak yararlıdır. Göğsün iÅŸlevsel mimarisi süt üreten lobüAer ve kadın emzirirken memesinin ucuna sütü taşıyan kanalÂlar olan c/uictuslardan oluÅŸur. Göğüs aynı zamanda yaÄŸ dokusu, siÂnirler, kan ve lenfatik damarlar ve her ÅŸeyi yerli yerinde tutmaya yardımcı olan baÄŸ dokusunu da içerir.
Hayat boyu, hücrelerimiz esiri hücreler ölürken yeni dokular üretmek için sürekli bölünür; bu süreç apostoz ya da programlı hücre ölümü olarak bilinir. Tüm kanserler gibi meme kanseri de bedende hücrelerin yapımı ile ölümü arasındaki dengeyi düzenleÂyen mekanizma düzgün çalışmadığında meydana gelir ve hücre üretimi hücre ölümünün önüne geçer.
Meme kanseri süt duktuslarının ya da lobillerin yüzeyinde çok fazla hücre oluÅŸtuÄŸunda baÅŸlar. Fazla hücreler mikroskop altındanormal gözüküyorsa, bu aşırı büyümeye basit hiperplazi; tuhaf görünüyorsa atipik hiperplazi denir. (Hyperöneki “aşırı” anlaÂmına ve plazi son eki “büyüme” anlamına gelir.)
Göğüste hiÂperplazi meme kanseri riskinin yüksek olduÄŸunu gösterir, ama kendi başına kanser deÄŸildir.
Bir sonraki adım olan karsinoma in situ, süt duktusları ya da lobüllerinde çoÄŸalan hücreler abnormalite eÅŸiÄŸini geçtiÄŸinde meyÂdana gelir, ancak çevre dokulara ve ötesine yayılmamıştır, “in situ,” “yerinde” anlamına gelir ve anormal hücreler hâlâ duktus ya da lobillerde, ilk geliÅŸtikleri “yerlerinde” olduÄŸundan bu durumu tarif etmek için kullanılır.
“Karsinoma” kelimesi kullaÂnılmasına raÄŸmen, söz konusu hücreler tam kanserli olarak düşüÂnülmez, çünkü ilk ortaya çıktıkları duktus ya da lobüllerden kaçÂmamışlardır. Vakaların yaklaşık yüzde 30’unda, sonunda hücreleÂrin yakındaki yaÄŸ dokuyu iÅŸgal etme, kan damarlarına ve lenfatik damarlara girme ve karaciÄŸer, akciÄŸer ve kemikler gibi bedenin diÂÄŸer yerlerine gitme kabiliyetini kazandığı invasif meme kanseri meydana gelir.
Hücre büyümesini ve bölünmesini düzenleyen mekanizma büÂyük oranda genlerimiz tarafından kontrol edilir. EÄŸer genler bir ÅŸekilde hasar görürsehasar görmek derken geni oluÅŸturan DNA molekülünde zararlı mutasyonlar meydana gelebileceÄŸini kastediÂyorum kanser geliÅŸir. Hasar görmüş genleri ebeveynimizden alabiliriz ya da doÄŸduktan sonra çevresel faktörler (örn. radyasyoÂna ya da sigara dumanı gibi mutasyona neden olan kimyasallara maruz kalmak) genlerimize zarar verebilir.
Mutasyonlar hücre bölünmesi öncesinde hücre DNA’sini çoÂÄŸaltırken yapılan hataların sonucunda da meydana gelebilir. Bir hücre bölündüğünde, yaratılan yeni hücrelere geçirilmek üzere DNA’sının kopyasını yapmak zorundadır. Ayrıntılı genetik maÂteryalin kopyasını mükemmel ÅŸekilde yapmak karmaşık bir iÅŸtir. Bir hücre ne kadar çok bölünürse, taşıdığı genlerin o kadar çok kopyalanması gerekir ve hata yani, zararlı mutasyonların ortaÂya çıkarılmasına olanak veren hatalar yapılma olasılığı o kadar artar. Ayrıca yaşımız ilerledikçe tüm kopyalama süreci hatalara daÂha açık hale gelir.