Gebelik ve Tiroid Hastalıkları

GEBELİK VE TİROİD HASTALIKLARI
Tiroit hastalıkları kadınlarda en sık görülen hormonal hastalıklardır. Bundan dolayı, gebelikle tiroit hastalığının birlikte olması, pratikte sık karşılaşılan bir durumdur. Ancak, tiroidin bazı hastalıklarının gebelikle birlikte oluşu önem arz eder. Bunlar hipotiroidi, hipertiroidi, tiroiditler ve tiroit kanserleridir.
Hamilelikte tiroit hastalığı olup olmadığını belirlemek için hangi testler yapılır?
Tiroidin çalışmasını değerlendirmek için kanda serbest T3, serbest T4 ve TSH düzeyleri bakılır. Tiroidde otoimmün denilen, bağışıklık sistemiyle ilgili bir düzensizlik olup olmadığı yine kanda TPO Ab (tiroit peroksidaz antikoru) ile araştırılır. Tiroit bezinin boyutlan ve nodul olup olmadığı ise tiroid ultrasonografisi ile araştırılır. Hamilelikte sintigrafi yapılmaz.
Guatr nedir? Değişik türleri var mıdır?
Tiroit bezinin boyutlannın artmasına, irileşmesine guatr denir. Gu-atrın farklı türleri vardır. Eğer tiroit bezinin her tarafı düzgün bir şekilde büyümüşse buna “diffüz guatr” denir. Tiroit bezinde nodul denilen yumrular oluşmuşsa buna “nodüllü guatr” denir. Eğer tiroit bezinde guatr var ama hormon yapımı normal ise buna “basit guatr” denir. Tiroit bezinde guatr, özellikle büyük olgularda karşıdan bakıldığmda boyun kısmında şişkinlik şeklinde görülür; buna bazen dıştan görülen guatr anlamına dış guatr denir. Guatrın bazılarında tiroit bezi göğüs kemiğinin arkasına doğru iner, dıştan bakıldığında belli olmaz, hatta doktor muayenesinde de anlaşılmaz. Bu tür guatrlara bazen iç guatr denir.
Guatr gebe kalınmasına engel teşkil eder mi?
Eğer tiroit hormonları normalse, yani basit guatr varsa, gebe kalınmasına engel teşkil etmez.
Gebelikte basit diffüz guatr tespit edilmişse ne yapılır?
Eğer çok ileri boyutlarda değil ve bası belirtileri de yoksa herhangi bir girişim yapmaya gerek yoktur, doğuma kadar takip edilir, doğumdan sonra yeniden değerlendirilir. Eğer TSH düzeyi normalin üst sınırlarına yakın veya hafif yüksek durumdaysa, levotiroksin tedavisi verilir.
Gebelikte tiroit bezinde nodul tespit edildiğinde ne yapmak gerekir?
Ultrason ile nodulun boyutu ve sayısı belirlenir, T4 ve TSH hormon düzeylerine bakılır ve iğne biyopsisi yapılır. İğne biyopsisi temiz çıkarsa, herhangi bir girişim yapılmaz, doğumdan sonra yeniden ele alınır.
Gebelikte tiroit iğne biyopsisi yapılmasında sakınca var mıdır?
Kesinlikle yoktur.
Yapılan iğne biyopsisinde nodulun kötü huylu tümör olduğu tespit edildiğinde ne yapılır?
Bu durumda ameliyat gerekir. Ameliyat için en uygun dönem (ebeliğin ilk 3 ayından sonraki dönemdir.
Gebelikte atom tedavisi (radyoaktif iyot) yapılır mı?
Bebek üzerindeki muhtemel olumsuz etkileri nedeniyle yapılmaz.
Gebelerde teşhis için tiroit ultrasonografisi yapılması sakıncalı mıdır?
Sakıncalı değildir.
Gebelik sırasında tiroit bezi büyür mü?
Evet, gebelikte tiroit bezi boyutlarında bir miktar artış olur.
Gebelikte tiroit sintigrafisi tetkiki yapılır mı?
Sintigrafik tetkik gebelikte sakıncalıdır, yapılmaz.
Gebelikte tiroit nodul sıklığı değişir mi?
Çok belirgin olmamakla birlikte, gebelerde tiroit nodul sıklığında artış olur.
Tiroit hastalığı olanlarda iyotlu tuz kısıtlaması önerilmektedir. Bu durum gebelikte geçerli midir?
Gebelikte iyotlu tuz kısıtlaması yapılmaz. Çünkü iyot çocuğun normal gelişimi için gereklidir.
Tiroit bezine karşı oluşmuş otoantikorların
(TPO Ab ve Tg Ab) gebelikte bir önemi var mıdır?
Bu antikorların pozitifliğinin gebelikte düşük riskini artırabilir. Bu antikorların kendisi düşük sebebi değildir, düşüğe neden olayın, otoimmün kökenli bir bozukluk olabileceğini akla getirir.
Gebelikte tiroit hormon ilaçları (Levotiron, Tefor, Tiromel) kullanımı sakıncalı mıdır?
Bu ilaçlar T4 ve T3 hormonları içerir. Pratikte en sık kullanılan T4 içeren ilaçlardır (Levotiron, Tefor, Euthyrox, L-Thyroxin). Bunların gebelikte kullanımına ilişkin olumsuz bir etki gözlenmemiştir, dolayısıyla, gebelikte rahatlıkla kullanılır.
Tiroit bezi az çalışan biri (hipotiroit olan) gebe kalabilir mi?
Tiroit hormonlarının az üretilmesi durumunda, uygun şekilde tedavi edilmezse gebe kalmak zorlaşabilir. Gebe kalınmışsa devammda sorunlar olabilir ve düşük meydana gelebilir.
Tiroit hormon azlığı (hipotiroidi) anne karnında bebeğin gelişmesini etkiler mi ?
Etkiler. Tiroit hormonlan bebeğin bedensel gelişimi için, özellikle beyin gelişiminde etkisi olan hormonlardır. Eğer hamilelikte hipotiroidi yeterli şekilde tedavi edilmezse, doğacak çocukta zeka geriliği olabilir.
Tiroit bezi az çalıştığında (hipotiroidizmde) ne gibi belirtiler olur?
Hormon azlığının derecesine bağlı olarak oluşacak belirtiler de değişir. Halsizlik, yorgunluk, soğuğa dayanıksızlık, üşüme, aşırı saç dökülmesi, kabızlık, ciltte kuruluk, unutkanlık artışı gibi belirtiler olur.
Gebelikte hipotiroidizm tedavi edilmeli mi?
Kesinlikle tedavi edilmeli. Tedavi edilmezse gebelik toksikozu, düşük doğum ağırlığı, düşük, ölü doğum ve yenidoğanda birtakım sıkıntılar olabilir. Hipotiroidizmin tedavisinde levotiroksin (Tefor, Levotiron, Euthyrox) kullanılır.

 
Gebeler tiroit hastalığı yönünden taranmalı mıdır?
Gebelik döneminde tiroit bozuklukları sık görülebileceğinden, tiroit hormonlan ve TSH ölçümü yapılması yararlıdır.
Yenidoğan bebekte tiroit bozukluğu yönünden tarama kimlerde yapılır?
Bu dönemde topuktan alman kanda bir takım yaygın ve önlenebilir hastalıklar açısından tarama yapılması gelişmiş ülkelerde rutindir. Bu nedenle, TSH ölçümü yapılarak tüm yenidoğanların tiroit hastalığı yönünden taranması gerekir.
Tirotoksikoz nedir? Belirtileri nelerdir?
Tiroit hormonlarının (T3 ve T4) artması, TSH’nın azalmasıyla oluşan bir durumdur. Çarpıntı, aşırı terleme, sinirlilik, aşırı saç dökülmesi, kilo kaybı, dışkılama sıklığında artış, bazen boyunda şişkinlik ve gözlerde büyüme başlıca belirtilerdir.
Tirotoksikozun sebepleri nedir?
En sık sebep Graves Hastalığıdır. Buna yanlış bir tanımlama olarak sıklıkla zehirli guatr da denmektedir. Graves hastalığı bağışıklık sistemindeki bir bozukluktan kaynaklanan, tiroit bezinde diffüz büyüme ve gözlerin öne doğru büyümesi (eksoftalmus) ile kendini gösteren bir hastalıktır. Tirotoksikozun diğer sebepleri arasında toksik nodüllü guatr, tiroit bezi iltihaplan (tiroiditler) ve aşırı iyod alımı yer almaktadır.
Gebelikte tirotoksikoz tedavisi nasıl yapılır?
Gebelikte antitiroid dediğimiz, tiroit hormon yapımını azaltıcı ilaçlar kullanılır. Ancak, burada dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Gebelerde Thyromazol isimli antitiroid ilaç verilmez (bebekte çok ciddi yan etkileri vardır), sadece Propycil adlı ilaç verilebilir. Propycil tableti de mümkün olduğunca düşük dozda uygulamak gerekir. Hipertiroidizm, eğer antitiroid ilaçla kontrol altına alınamıyorsa, gebeliğin 3. ayından sonra ameliyat yapılır. Gebelikte hipertiroidizm tedavisi için radyoaktif iyod verilmez.
Gebelikte tiroit bezi iltihabı (tiroidit) sonucu tirotoksikoz varsa ne yapılır?
Tiroiditlerde hormon üretimi fazlalığı olmayıp, doku yıkımına bağlı bir hormon artışı vardır. Tiroid hormon düzeyleri genellikle fazla artmaz. Eğer ağrı varsa, parasetamol kullanılabilir. Çok şiddetli ve parasetamole cevap vermeyen ağrılı tiroiditlerde, kortizon kullanılabilir.
Tirotoksikozun gebeye ne gibi zararları vardır?
Tirotoksikoz gebede düşük, plasenta bozuklukları, erken doğum, kalp yetmezliği, gebelik toksemisi ve çok nadiren tiroit fırtınası gibi bozukluklara neden olabilir.
Tirotoksikozun bebekte ne gibi olumsuz etkileri vardır?
Erken doğum, düşük doğum ağırlığı ve yenidoğan döneminde hipertiroidizm gibi bozukluklar olabilir.
Tiroit hastalığı nedeniyle radyoaktif iyot tedavisi uygulanan kadınların gebe kalmasında sakınca var mıdır?
Radyoaktif iyot tedavisinden sonra en az 6 ay geçmeden gebe kalınmamalıdır.
Doğumdan sonra ortaya çıkan tiroit hastalığı var mıdır?
Evet. Genellikle doğumdan sonraki ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ve kendini tirotoksikozla gösteren tiroit bezi rahatsızlığı vardır. Buna doğum sonrası oluşan tiroit bezi iltihabı (postpartum tiroidit) denir. Bu olgularda çoğunlukla şikayetleri azaltmaya yönelik tedavi (semptomatik tedavi) yapılır, bazı durumlarda kortizon verilebilir.
Emzirme döneminde antitiroid ilaçlar
(Propycil ve Thyromazol) kullanılması sakıncalı mıdır?
Bu dönemde antitiroid ilaçlar rahatlıkla kullanılır. Propycil süte daha az oranda geçer. Bu ilaçlar emzirmeden hemen sonra verilmeli, ikinci emzirmeye kadar en az 3- 4 saat geçmelidir.
Gebeliğin aşırı bulantı ve kusmalarının ‘ (hiperemezis gravidarum) tirotoksikozla ilişkisi nedir?
Hipermezis gravidarumda laboratuar olarak hipertiroidizm bulguları olabilir ama hastada tipik hipertiroidizm belirtileri yoktur. Çoğunlukla gebeliğin 6.-8. haftasında ortaya çıkar ve 18.-20. haftalarında kendiliğinden düzelir. Tedavi genellikle gerekmez